วัฒนธรรมการกินกับสำนวนจีน
“อาหารจีน” คือสิ่งแรกที่ชาวต่างชาติอย่างเราไม่พูดถึงไม่ได้ ก็แหม ใครบ้างไม่ชอบอาหารจีน
อาหารการกินของจีน นอกจากจะหลากหลายแล้ว ยังมีบทบาทสำคัญในสังคมและวัฒนธรรมจีนอย่างมากด้วย ไม่ว่าการอยู่กันพร้อมหน้าร่วมกินมื้อเย็นด้วยกัน การส่งต่อสูตรอาหารจากรุ่นสู่รุ่นและเคล็ดลับการทำอาหารของตระกูล
ในเมื่ออาหารมีบทบาทขนาดนี้ จึงไม่แปลกที่คนจีนจะมีศัพท์แสลงต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร บางคำก็มีที่มาที่ไปน่าสนใจไม่น้อย มาดูกันเลยดีกว่า
1. 你吃了吗?Nǐ chī le ma? คุณกินข้าวหรือยัง
คำถามเรียบง่าย แต่เมื่อไหร่ที่ได้ยิน ก็ให้รู้ไว้ว่ามันเป็นคำทักทายเสียมากกว่า คล้ายๆ กับ “เธอเป็นไงบ้าง” “สบายดีมั้ย” อะไรประมาณนั้น
ส่วนคำตอบ ก็เรียบง่ายไม่แพ้กัน ” 吃了。chī le” กินแล้ว ถ้าเทียบกับภาษาอังกฤษ ก็เหมือนกับตอบว่า “good” หรือ “fine” นั่นเอง นับเป็นตัวอย่างที่ทำให้เราเห็นชัดเจนว่า คนจีนเห็นว่าเรื่องอาหารการกินสำคัญขนาดไหน
2. 吃醋 chī cù กินน้ำส้มสายชู
แปลกใจล่ะสิ กินทำไมน้ำส้มสายชู เรื่องมีอยู่ว่า
ย้อนกลับไปสมัยราชวงศ์ถัง มีขุนนางคนหนึ่ง มีความดีความชอบ ฮ่องเต้จึงประทานสาวงามให้เป็นรางวัล แต่ภรรยาของขุนนางคนนี้หึง และไม่ยอมรับ ทำให้ฮ่องเต้หัวเสียมาก จึงให้ภรรยาของขุนนางเลือกว่า จะยอมรับหญิงคนนั้น หรือจะยอมกินยาพิษ ทว่า เธอเลือกที่จะกินยาพิษ ซึ่งจริงๆ แล้วก็คือน้ำส้มสายชู ที่ฮ่องเต้โกหกว่าเป็นยาพิษเพราะต้องการพิสูจน์ว่าภรรยาของขุนนางกล้าที่จะยอมอุทิศตนเพื่อชายที่รักแค่ไหน เรื่องราวนี้จึงทำให้การกินน้ำส้มสายชูเป็นตัวแทนของการแสดงความโรแมนติคและหึงไปพร้อมกัน
ต่อมา คำว่า 吃醋 chī cù แปลว่า “หึง” ได้ทั้งนั้นไม่ว่าจะบริบทไหน
3. 吃豆腐 chī dòufu กินเต้าหู้
ใช่ค่ะ กินเต้าหู้ …แล้วมันแปลกตรงไหนล่ะ ^^”
คำนี้เป็นสำนวนโดยแท้จริง เพราะมันหมายถึง “ลวนลาม หรือแต๊ะอั๋ง” ที่มาของคำนี้มีอยู่ว่า
สมัยก่อนมีสามีภรรยาคู่หนึ่งเปิดร้านขายเต้าหู้ กลางคืนสามีทำเต้าหู้ รุ่งเช้าก็เข้านอนแล้วให้ภรรยาขายเต้าหู้ ส่วนพวกผู้ชายหัวงู เมื่อเห็นว่าผู้หญิงเป็นคนขาย ก็จะคอยแวะเวียนมาซื้อเต้าหู้ร้านนี้เป็นประจำ จนภรรยาของสามีหัวงูเหล่านี้ทนไม่ไหว ต้องด่าว่า “แกจะไปกินเต้าหู้อีกแล้วใช่มั้ย”
4. 吃苦 chī kǔ กินขม
แปลเป็นไทยสั้นๆ แล้วฟังดูแปลก แต่ในประเทศจีน เราจะได้ยินคำนี้บ่อยมาก ไม่ว่ากับเด็กหรือผู้ใหญ่ เพราะคำนี้แปลอีกความหมายได้ว่า “ลำบาก” อาจเป็นเพราะการกินของขม มันทำให้เราต้องกล้ำกลืนฝืนทน ไม่ต่างอะไรจากความลำบาก เราก็ต้องฝืนทนมันไปเช่นกัน
“怕吃苦,就干不成大事。”
Pà chīkǔ, jiù gān bù chéng dàshì
กลัวลำบาก ก็ไม่อาจทำงานใหญ่ได้
5. 开心果 kāixīn guǒ ผลไม้แห่งความสุข
ที่จริงคำนี้หมายถึงถั่วพิตาชิโอ ที่มาของชื่อเพราะคนจีนมองว่าถั่วพิตาชิโอมันอ้าปากยิ้มอยู่ตลอดยังไงล่ะ และเมื่อใครได้ลิ้มรสอร่อยของมัน ก็จะอารมณ์ดีไปทั้งวัน คำนี้จึงใช้พูดถึงคนที่ร่าเริง สดใสได้อีกด้วย
เคยเจอสำนวนจีนคำไหนที่เกี่ยวข้องกับการ “กิน” นอกเหนือจากนี้ มาเล่าสู่กันฟังได้นะ^^